Đến Sa Pa, nếu không có đủ thời gian đi sâu vào từng bản làng để khám phá văn hóa đặc trưng của mảnh đất Tây Bắc này, bạn có thể đến với Khu du lịch bản Cát Cát – nơi hội tụ nhiều dấu ấn vùng cao.
1. Cát Cát – ngôi làng đẹp nhất vùng cao Sa Pa
Bản Cát Cát thuộc xã San Sả Hồ, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Đó là ngôi làng nhỏ của đồng bào dân tộc Mông nằm giữa thung lũng xanh ngắt, dưới chân ngọn Phanxipang. Được bao quanh bởi núi cao, giữa bản có những dòng suối lững lờ chảy, Cát Cát được mệnh danh là ngôi làng đẹp nhất xứ sở mờ sương này.
Có nhiều lý giải khác nhau cho tên gọi Cát Cát. Đầu thế kỷ 20, người Pháp tìm thấy vùng đất này và đặt tên cho một dòng thác nhỏ ở trung tâm thôn là Cascade (nghĩa tiếng pháp là thác nước). Lâu dần đọc chệch thành “Cát Cát”. Ngoài ra, người dân bản địa cũng gọi tên thác theo tiếng Mông là Ca Ca, nghĩa là cuối chợ, sau chợ.
Khu du lịch Cát Cát là nơi tập trung của ngót nghét trăm hộ dân ở bản, vì vậy cảnh vật nơi đây là sự đan xen giữa việc khai thác du lịch và hoạt động canh tác, sinh hoạt của người dân nên nó gắn liền thực tế, không bị quá ảo. Người ta đã làm một con đường bậc thang lát đá giữa bản, xuống thung lũng rồi lại leo lên đồi như một dải lụa mềm mại vắt lên sườn núi.
Đi qua dãy cửa hàng cho thuê đồ một đoạn là đến cổng vào (ảnh trái). Qua khỏi cầu treo này là đến cổng ra (ảnh giữa). Con đường lát đá chạy trong bản (ảnh phải).
2. Đường đến bản Cát Cát
Bản Cát Cát nằm cách trung tâm thị trấn Sa Pa khoảng 3km theo hướng về núi Phanxipang, còn nếu đến khu du lịch thì khoảng 4km tính theo đường ô tô; đi bằng xe máy thì gần hơn. Đường nhỏ và xe nhiều nên thường đi bằng xe 16 chỗ trở xuống. Nếu được thì bạn nên đi xe máy để có thể thỏa sức ngắm nhìn khung cảnh một bên là núi cao trùng điệp, một bên là thung lũng với ruộng bậc thang xanh mướt trải dài.
Giá vé vào khu du lịch đã tăng từ 90k (2022) lên 150k/người (2023). Các điểm tham quan, chụp hình bên trong khu du lịch hoàn toàn miễn phí. Trong khu vực này chỉ đi bộ nên bạn phải gửi xe bên ngoài. Bạn sẽ đi một chiều từ lối vào đến lối ra; lối ra là trạm vé số 2 bản Cát Cát, sát bãi đậu xe ô tô.
3. Non nước hữu tình
Từ cổng vào, ngay khi xuống hết chặng bậc thang đá đầu tiên là một ban công lát gỗ rất rộng với nhiều điểm tạo hình tổ chim, xích đu, võng lưới… cho bạn chụp hình. Dọc đường đi, trước khi đến thác Cát Cát có rất nhiều điểm chụp hình như này, vì vậy nếu điểm đầu tiên đông người rồi thì bạn cứ đến các điểm tiếp theo nhé.
Từ các điểm này nhìn ra xa là ruộng bậc thang cùng những ngôi nhà mái lá đơn sơ rải rác trên triền núi. Giữa màu xanh đại ngàn ấy là con đường mòn cong cong uốn lượn ôm lấy chân đồi.
* Vườn hoa hồng cổ và Tổ chim
Vườn hoa hồng cổ và Tổ chim là 2 điểm tham quan nằm chung một nơi. Trước khi đến với Tổ chim, bạn sẽ ghé ngang vườn hồng. Hồng cổ Sa Pa luôn được nhiều người mê hồng cho vào bộ sưu tập, có lẽ đây là lý do bản Cát Cát làm riêng một khu vực chỉ để trồng hồng. Lúc tui đến là Sa Pa vừa trải qua đợt mưa to nên hồng tơi tả hết, nhưng những bông còn sót lại vẫn cho thấy vẻ mặn mà của loài hoa vương giả này.
Thay vì chụp hồng, tui lại lọ mọ đi chụp các loài cây mọc dại khác như cây cơm cháy, cây nghể hoa đầu và búa xua loại hoa khác.
Hoa đào nở vội tháng 11 (ảnh trái). Đã tháng 11 mà hồng vẫn chín đỏ trên cây, lẫn vào màu lá úa vàng (ảnh phải).
* Thác Cát Cát
Sau khi đã lội bộ quá nửa chặng đường, bạn sẽ bắt gặp con thác nhỏ Cát Cát nằm ở trung tâm bản. Dòng thác đổ xuống từ độ cao 30m, hòa chung dòng nước với những con suối lớn giữa bản. Ngọn thác dốc đứng, tung bọt mờ mịt, chỉ cần đến gần lan can của sân ngắm cảnh là tóc vương đầy hơi nước. Mùa khô, nước trắng xóa. Mùa mưa, thác mang theo bùn đất trên núi đổ về, khiến nước đổi màu vàng như nghệ.
* Nơi những con suối gặp nhau
Bên dưới thác Cát Cát là nơi hợp lưu của 3 con suối quan trọng chảy giữa bản gồm suối Vàng (suối Thủy Tiên, suối Chim Én) bắt nguồn từ dãy Hoàng Liên Sơn, suối Mường Hoa (suối Ba Ba) xuất phát từ đầu nguồn Thác Bạc, suối Phềnh Hù từ thị trấn Sa Pa xuôi về. Ba con suối gặp nhau rồi men theo dòng của suối Mường Hoa đổ về Tả Van.
Cây cầu bắc ngang dòng suối trong ảnh là cầu Si.
* Những cây cầu gỗ
Ngay trên dòng suối là cầu Si và cầu A Lứ nằm song song, đây là những chiếc cầu treo bằng gỗ và tre nứa để đi từ bờ bên này qua bờ bên kia. Có qua bờ thì mới tới được cổng ra nhé bạn; qua cầu Si, rẽ phải rồi đi theo con đường độc đạo trước mặt là đến lối ra. Trước khi ra khỏi bản, bạn còn qua cầu treo Cát Cát. Cầu Si tiện đường hơn và trang trí cầu kỳ hơn nên được nhiều du khách lựa chọn làm điểm chụp hình. Cạnh cầu Si còn có cầu Tình. Thẳng bước cầu Tình sẽ dẫn đến ngôi nhà đất màu vàng gạch nổi bật bên con suối.
* Bờ suối trải dài
Bên bờ suối là một bãi đá sỏi rộng sát mép nước, nơi giao hòa thiên nhiên, khá hấp dẫn để lên hình. Cái tui thắc mắc là ở đây nhiều bạn lại lựa chọn trang phục Hán, Mông Cổ khi chụp ảnh ??? Dù gì đi nữa, tui vẫn không thích như vậy. Tuy nhiên, trong năm 2023, khi vấn đề này lên sóng nhiều, người ta đã ra một thông báo khuyến khích du khách không nên làm điều này.
Bên cạnh con suối còn có các cọn nước (guồng nước, bánh xe nước), cối giã gạo. Đây là những dụng cụ thể hiện sức sáng tạo của người Mông khi khai thác sức lực của tự nhiên để phục vụ cho hoạt động lao động của mình.
4. Dấu ấn văn hóa nghệ thuật
* Nhà thủy điện Cát Cát
Đi qua cầu Si rẽ trái, gần lan can ngắm thác Cát Cát là nhà thủy điện Cát Cát. Tháng 10/1925 đến 1926, một nhà máy thủy điện cỡ nhỏ được người Pháp xây dựng cạnh thác Cát Cát, đem lại hệ thống điện lưới tân tiến cho vùng cao từ cả trăm năm trước. Ngôi nhà này vừa trưng bày mô hình máy phát điện của nhà máy thủy điện, vừa là trung tâm biểu diễn văn nghệ. Bạn sẽ được nghe tiếng khèn réo rắt cùng làn váy tung bay trong các bài hát múa dân tộc. Kết thúc buổi biểu diễn là điệu múa sạp truyền thống, bạn có thể lên sân khấu để cùng hòa nhịp.
Các ca biểu diễn nghệ thuật 40 phút/ca, mỗi ca cách nhau 20 phút. Buổi sáng: có 3 ca từ 9h – 11h40. Buổi chiều có 4 ca từ 14h – 17h40. Buổi tối có 2 ca từ 19h – 20h40.
Hiện nay sân khấu biểu diễn đã dời ra trước bờ suối, quang cảnh xung quanh rộng rãi, tạo điều kiện cho du khách thưởng thức thuận tiện hơn.
* Vẽ hoa văn sáp ong trên vải
Ngay trước cổng điểm biểu diễn văn nghệ này là nơi giới thiệu nghệ thuật vẽ hoa văn sáp ong trên vải. Đây là một kiểu tô điểm cho trang phục rất độc đáo mà dân tộc Mông đã khéo léo sáng tạo ta. Dưới đôi bàn tay tỉ mẩn khéo léo của những người phụ nữ Mông, từng nét vẽ giản dị hiện ra, kết lại thành một bức tranh hoàn chỉnh. Ngồi ngắm đôi tay nhăn nheo của cụ bà Mông chậm rãi họa bút trên vải mới thấy được sự công phu đối với công việc này. Nếu được bạn có thể mua khăn quàng, vải hoặc các sản phẩm được sáng tạo từ loại hình này để ủng hộ cụ nhé.
Đọc thêm: Giữ gìn nghệ thuật vẽ hoa văn bằng sáp ong trên vải của người Mông
* Nhà trình tường cổ của người Mông
Nhà trình tường là một lối kiến trúc độc đáo của người Mông ở Tây Bắc với vật liệu xây dựng hoàn toàn từ thiên nhiên. Ngôi nhà đông ấm, hè mát, rất phù hợp với điều kiện khí hậu khắc nghiệt vùng cao. Tường nhà làm từ đất sét, không có trụ cột bên trong nhưng vẫn bền chắt nhờ quá trình làm đất kỹ càng. Thiết kế, bài trí trong nhà cũng chứa đựng nhiều câu chuyện văn hóa hấp dẫn. Bạn có thể tham quan một ngôi nhà trình tường cổ ngay trên đường đi trước khi đến thác Cát Cát. Ngoài ra còn có một ngôi nhà 2 tầng nằm bên dòng suối, mô phỏng cách làm tường nhà trình tường, chủ yếu để làm điểm check in. Nhà này nằm ở vị trí khá thuận lợi, trang trí cũng bắt mắt nên lên hình khá ấn tượng.
Đọc thêm: Khám phá ngôi nhà trình tường cổ của người Mông ở bản Cát Cát
* Dụng cụ làm nghề truyền thống
Trong điểm tham quan nhà trình tường cổ còn trưng bày nhiều dụng cụ của các nghề thủ công truyền thống như chạm trổ bạc, xe sợi dệt vải lanh, rèn nông cụ, đan lát… Chiêng trống ngày hội cũng có ở đây. Có điều tiếc là ngoài bảng tên chú thích công cụ thì không còn có thông tin gì về những hiện vật ở đây; do vậy hơi khó khăn cho những người muốn tìm hiểu về văn hóa bản địa. Có thể do đây là nơi sinh hoạt của người dân nên họ vẫn đang sử dụng, vì vậy không chú thích kỹ.
Ngoài ra bạn có thể ghé tham quan nhà văn hóa thôn Cát Cát, ngắm những người dân đang dệt vải, thêu thổ cẩm ngay trên đường đi…
5. Mua gì ở bản Cát Cát
Dọc hai bên con đường lát đá trong khu du lịch có nhiều gian hàng bày bán những sản vật địa phương. Đó là những món quà mang đậm dấu ấn của người dân nơi đây, đó là những tấm vải được vẽ sáp ong tinh tế, những sản phẩm thổ cẩm đa sắc màu, búp bê vải trong trang phục truyền thống. Nếu muốn thưởng lãm đôi tay khéo léo của người thợ miền núi thì đã có đủ loại trang sức bạc, thậm chí cả dao rèn thủ công cũng được bày bán. Nếu là người của gian bếp thì hãy thử bổ sung các loại gia vị địa phương đặc trưng như hạt dổi, mắc khén; hoặc các nguyên liệu nấu ăn khác như thịt trâu gác bếp, măng khô…
Các hàng quán ở đây cũng phục vụ đầy đủ đồ ăn thức uống đầy đủ, kể cả đặc sản như rượu táo mèo, rượu ngô, đồ nướng… Nếu thời gian thong thả, bạn có thể dừng chân nếm thử rồi tiếp tục khám phá cung đường.
6. Nên đến bản Cát Cát khi nào
Thật ra nếu thời tiết không bất lợi, tui nghĩ đi du lịch thời gian nào cũng được vì mỗi mùa đều có vẻ đẹp riêng. Bạn chỉ cần theo dõi dự báo thời tiết để chuẩn bị quần áo, lựa chọn thời gian thời gian xuất hành phù hợp là được. Mùa đông Cát Cát sẽ trở lạnh, bạn nhớ mang theo đồ ấm để bảo vệ sức khỏe bản thân.
Người ta chụp hình duyên dáng vầy…
Còn tui thì ngáo ngơ như này. Thiệt hết biết.
7. Trang phục nào khi đến bản Cát Cát
Riêng trong khu du lịch, bạn sẽ trekking toàn bộ. Dù là con đường chính đã được lát đá nhưng nếu trời mưa thì khá trơn, một số đoạn còn có đất đỏ quện chặt. Vì vậy nên mang dép thấp hoặc giày thể thao để tiện trong việc di chuyển. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể mang theo giày cao gót và quần áo để thay đổi cho phù hợp với concept ảnh của mình vì ở đây có rất nhiều góc chụp nên thơ. Còn nếu muốn hóa trang thành chàng trai cô gái Mông thì trước khi vào bản có nhiều cửa hàng cho thuê trang phục dân tộc và các phụ kiện khác nhau như mũ, dù, khăn choàng… để chụp ảnh.
Đọc thêm: Nhà thờ đá Sapa – miền giáo đường trong mây
SaPa những ngày nghể hoa đầu phủ sắc tím bâng khuâng.
-Việt An-
| Vui lòng trích nguồn: "An Hằng's blog" khi đăng lại bài của blog này. Cảm ơn các bạn! |
