Mùa hoa sở ra cây – Bình Liêu

Tháng 12, khi cơn gió bấc đầu mùa len lỏi qua vạt áo mỏng, khi cái nắng hanh hanh ngày đông phủ khắp triền núi cao, hoa sở ở Bình Liêu bắt đầu choàng tỉnh giấc. Thật ra hoa sở đã ươm nụ từ khoảng tháng 9, nhưng đến tháng 12 mới bung nở rực rỡ. Lúc ấy, cả không gian núi rừng như nhẹ khoác lên một lớp áo trắng tinh khôi, mong manh, điểm xuyết vài sợi nhụy vàng óng ánh trên cánh hoa trắng ngần. Trời càng lạnh, càng sương giá thì hoa sở càng khoe sắc, càng khiến người lữ khách dễ nao lòng.

Tui và nhỏ bạn thân có dịp hẹn hò đúng mùa hoa sở. Thật ra ban đầu hai đứa chỉ định đi thử các cột mốc ở huyện Bình Liêu (Quảng Ninh) thôi, 1 đứa đi học rồi chạy từ Hà Nội lên, 1 đứa bay từ Sài Gòn ra, gặp nhau ở sân bay Vân Đồn.

Chiều hôm đó giữa tiết trời lạnh tê tái, trên chiếc xe máy chạy bon bon từ phía homestay Hoàng Sằn cách cửa khẩu Hoành Mô không xa, tụi tui đi tìm cột mốc 1305. Vừa đi vừa hỏi người dân, hai đứa cứ lạng hết dốc này đến dốc nọ trên con đường đèo ngoằn ngoèo mà không biết điểm đến còn bao xa. Xung quanh vắng tanh, trời chiều mùa đông xuống nhanh hơn, cây cối đổ bóng khiến tụi tui bắt đầu cảm thấy sợ. Đã chạy đến tận mốc 63 này nhưng phần vì không biết nên rẽ hướng nào, phần vì e ngại nên quyết định quay lại. Đến lần chinh phục thứ 2 của vài năm sau đó tui mới ồ à nhận ra đến mốc 63 này là đã được nửa đường đến chân cột mốc 1305, 1297.

Tối hôm đó, 2 đứa mới thú nhận là buổi chiều đứa nào cũng ngủ gục mà vẫn chạy xe ào ào, liều dã man. Chặng đường quay về tỉnh táo hơn, thấy có một đám đông đông, thế là tấp vô hóng chuyện. Ai có dè người ta đang tổ chức Lễ hội hoa sở, thiệt đúng là hay không bằng hên.

Đó là lần đầu tiên tui thấy hoa sở. Cây sở còn gọi là trà mai, trà mai hoa, dầu chè, trà dầu, sở dầu, du trà; tên khoa học là Camellia oleifera thuộc chi Trà trong họ Chè (Theaceae). Cây cao 4-10m, lá thuôn dài. Loài cây này có nhiều ở khu vực Đông Bắc, đặc biệt tập trung ở khu vực huyện Bình Liêu. Cả năm cây sở cứ xanh mướt ngủ yên trên đồi núi, chỉ có những bông hoa mỏng manh, trắng ngần lại chọn ngày đông giá rét để nở bung. Với vẻ đẹp tinh khôi trong sắc lạnh, hoa sở cũng đã đi vào thơ nhạc miền biên viễn.

Em ơi có nơi nào đẹp hơn / Chiều biên giới
Khi mùa đào hoa nở, Khi mùa sở ra cây
Lúa lượn bậc thang mây, Mùi tỏa ngát hương bay

(Chiều biên giới – Thơ: Lò Ngân Sủn. Phổ nhạc: Trần Chung)

Lễ hội hoa sở ở Bình Liêu được tổ chức từ năm 2015 và nay đã trở thành lễ hội thường niên của địa phương miền núi này. Ngoài việc khai thác làm du lịch, sản phẩm giá trị nhất từ loại cây này là thu hoạch hạt ép lấy dầu. Dầu sở là một loại dầu ăn giàu dưỡng chất, còn bã hạt thừa sau khi ép có thể dùng làm phân bón, làm sạch đầm tôm… Bà con nơi đây cũng dùng rễ cây, vỏ cây để chữa các bệnh về dạ dày, bong gân, gãy xương…

Địa chỉ: Lễ hội hoa sở được tổ chức tại khu rừng Sở thôn Đồng Long, xã Đồng Tâm, huyện Bình Liêu. Từ UBND xã Đồng Tâm đi theo Quốc lộ 18C hướng về phía Hoành Mô khoảng 1.5km, bên tay phải có một con ngõ nhỏ. Đi vào ngõ này chừng 500m là đến rừng sở.

Đi khi nào: trung tuần tháng 12 hàng năm.

-Việt An-