Qua miền giáo đường – Nhà thờ hồng Tân Định

Tui đã tự hứa hẹn tháng 11 sẽ bắt tay viết loạt bài về nhà thờ, rồi rỉ rả đăng tới Noel là vừa. Thế mà lời hứa ấy cứ trôi tuột đi, lần lữa mãi cho đến khi bước qua năm sau thì mới lóc cóc ngồi gõ bàn phím. Tại sao lại là nhà thờ? Vì tui thích sự đa dạng trong kiến trúc Công giáo, không chỉ về phong cách thiết kế mà mỗi nơi còn khoác lên một màu áo khác nhau, có khi còn thay đổi theo năm. Cũng như cuộc sống có nốt trầm nốt bổng, có sặc sỡ bảy sắc cầu vồng chứ đâu thể chỉ đóng đinh ở một màu nhất định. Vì vậy, tour này sẽ mở hàng bằng màu sắc nhà thờ. Có điều, tui là dân ngoại đạo nên không dám lạm bàn về kiến trúc mà chỉ giới thiệu vài nét độc đáo ở các điểm đến này mà thôi.

Đầu tiên là gam hồng lãng mạn. Nhà thờ màu hồng thu hút nhiều du khách nhất có lẽ phải kể đến nhà thờ Giáo xứ Tân Định ở thành phố Hồ Chí Minh. Nằm trên con phố đông đúc Hai Bà Trưng ở quận 3, nhà thờ Tân Định nổi bật nhờ sắc màu hồng đậm đặc trưng cùng những nét kiến trúc uốn lượn mềm mại.

Ngược dòng thời gian, nhà thờ Tân Định cùng với Đại chủng viện thánh Giuse (đường Tôn Đức Thắng, quận 1), nhà thờ Đức Bà (đường Công xã Paris, quận 1) là những công trình tôn giáo được xây dựng từ rất sớm ở Sài Gòn. Nhà thờ Tân Định khởi công vào năm 1870 và khánh thành sau đó 6 năm, ngày 16/12/1876, dưới sự giám sát của Cha Donatien Éveillard. Năm 1926, xây thêm tháp chuông cạnh mặt tiền đường Hai Bà Trưng, gồm một tòa tháp chính và hai tháp phụ. Đến nay, dù đã qua nhiều lần sửa chữa, nới rộng nhưng nhà thờ vẫn giữ được nét kiến trúc cơ bản ban đầu. Thật ra, trước đây nhà thờ Tân Định mang màu hồng cam thiên cam, sau này mới sơn lại màu hồng tươi như bây giờ.

Xét về tổng thể, dấu ấn kiến trúc Gothic thể hiện khá rõ nét ở nhà thờ Tân Định, nhất là ở tháp chuông. Các tháp tháp khá cao và thanh mảnh; tháp chính cao đến 52.6m, chóp tháp hình bát giác với cây thánh giá bằng đồng cao 3m được đặt trên đỉnh. Trong tháp đặt 5 quả chuông nặng tổng cộng 5.5 tấn. Có 2 cửa sổ được thiết kế dọc theo mỗi mặt của thân tháp chính, đảm bảo bên trong tháp luôn sáng và thoáng. Bên dưới các cửa sổ dài này là cửa sổ hoa hồng tròn được trang trí công phu, rất phổ biến trong kiến trúc Gothic. Vị trí này ở mặt trước của tháp chính trước đây vẫn là cửa sổ hoa, nhưng sau này đặt một chiếc đồng hồ cỡ lớn. Không chỉ Gothic, kiến trúc nhà thờ Tân Định cũng pha trộn nhiều chi tiết mang phong cách Roman và Baroque, chẳng hạn như các mái vòm cong tròn và những nét chạm khắc tỉ mỉ. Bên cạnh tháp chính là hai tòa tháp phụ đặt ở hai bên hông tòa nhà, có nhiều tháp đèn và lỗ thông gió vừa để làm đẹp, vừa tạo không khí thông thoáng bên trong.

Toàn bộ nhà thờ được trang trí bởi những ô cửa tròn cùng hoa lá, tượng thiên thần, họa tiết hoa văn xoắn kép rất ấn tượng. Phần mái ở tháp chuông lẫn dãy nhà được lợp ngói vảy cá, mang dấu ấn Á Đông khá đậm nét. Bên trong khu làm lễ phủ tông màu trắng kem chủ đạo, có vòm trần cao cùng hai hàng cột mang phong cách Gothic tinh xảo, bên trái là tượng các thánh nữ, bên phải là tượng các thánh nam. Hàng cột này sẽ dẫn tới khu vực làm lễ chính, ở đây có ba bàn thờ cẩm thạch Ý trị giá 50 nghìn quan do một gia đình giáo dân dâng tặng vào năm 1929.

Một buổi chiều muộn ghé ngang đây, tui khá bất ngờ với vẻ độc đáo của nhà thờ Tân Định. Nó như một viên kẹo ngọt với gam trắng – hồng dịu dàng. Nói thiệt tình, nhìn bên ngoài, sắc hồng có vẻ hơi quá lãng mạn, thậm chí có chút “sến”. Nhưng tông màu ngọt lịm đó đã được dịu đi bởi những hoa văn trắng trang trí khắp nhà thờ. Quả thật, hai màu này khi lên hình hòa quyện nhau cực kỳ bắt mắt. Với kiến trúc ấn tượng như vậy, tạp chí du lịch Mỹ CNTraveler từng đưa nơi đây vào danh sách “top 10 điểm đến màu hồng đẹp nhất thế giới” năm 2020, cùng với nhiều điểm đến khác như Khu nghỉ dưỡng Royal Hawaiian (thành phố Honolulu, Mỹ), bãi biển hồng (đảo Komodo, Indonesia), vườn hoa Keukenhof (Hà Lan), hồ Hillier (Tây Australia)… Phần còn lại là chờ bạn tới check-in thôi nào.

📍📍 Mách nhỏ cho bạn:

• Địa chỉ nhà thờ Tân Định: 289 Hai Bà Trưng, Phường 8, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. Nhà thờ Tân Định nằm ở hướng Bắc nên dù sáng hay chiều thì nắng cũng chỉ hắt bên hông nhà thờ nên bạn tha hồ có những góc máy đẹp ở đây.
• Kiến trúc Roman (Romanesque) là đặc trưng của các vùng Trung và Tây Âu vào cuối thế kỷ 11, đầu thế kỷ 12. Trong khi đó, kiến trúc Gothic (Gothique, Gô-tích, francigenum opus) phát triển từ nửa sau thời Trung cổ ở Tây Âu (chủ yếu là Pháp), tức là khoảng thế kỷ 12. Gothic là phong cách kiến trúc ra đời sau phong cách Roman. Khác với Roman nghiêng về kiểu mái vòm cong tròn, bán nguyệt thì Gothic lại chuộng thiết kế vòm nhọn. Các tòa nhà Gothic cũng được xây dựng rất cao, hướng lên trời và có nhiều cửa sổ để lấy ánh sáng. Phong cách Baroque ra đời khá lâu sau hai kiến trúc trên, khoảng thế kỷ 17 ở nước Ý. Baroque thừa kế những ngôn ngữ của kiến trúc Phục hưng nhưng phức tạp, cầu kỳ hơn, nhiều chi tiết uốn lượn. Đặc điểm của Baroque là sự hùng vĩ, lộng lẫy, tráng lệ với nhiều hình oval đặc trưng.

– LVA –