Những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng

“Những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng, em chở mùa hè của tôi đi đâu” (Phượng hồng, nhạc Vũ Hoàng, phổ thơ Đỗ Trung Quân). Không biết ngày xưa bác nhà thơ và bác nhạc sĩ đã rung động với loài hoa này đến mức nào mà cảm tác một bài gây thương nhớ đến vậy, để giai điệu đó in vào tâm thức của bao lứa học trò mỗi độ hè về.

Tự dưng tới đây lại nhớ chiếc xe của Linh Giang trên sân trường Quốc học. Hôm đó giỏ xe gắn đầy hoa me tây với những tia trắng hồng ngơ ngác (mà bà bé Diệu Hằng gọi là hoa công chúa hoàng tử), nó làm tui xao xuyến cả một buổi chiều tan học.

Cây phượng, hay còn gọi là phượng vĩ có tên khoa học là Delonix regia, họ Đậu (Fabaceae). Trước đây nó được trồng nhiều lắm. Sau này người ta chê lá rụng dơ, khó quét, cây sau một thời gian dễ bị mục xốp, rỗng ruột, dễ gãy nên bị chặt bỏ bớt. Thêm vào đó, ngày càng nhiều cây xanh cảnh quan đô thị mới lạ nên phượng bị thay thế dần. Nhiều sân trường giờ lác đác chỉ còn vài bóng phượng. Tiếc gì đâu.

May mắn là trong trường tui vẫn dành một khoảng đất rộng dọc theo nhà xe giáo viên đến giảng đường A8 để trồng phượng. Rải rác còn có ở phía Nhà khách hoặc gần giảng đường A2.

Hồi nhỏ trước cơ quan má có cây phượng, tới mùa là mấy chú trong cơ quan lại bẻ một cành nhỏ nhỏ cho tui. Trời ơi tui chưa thấy cái cây nào chơi đồ hàng mà xài được nhiều như cây phượng. Lá tuốt ra làm rau sống, nụ cắt khúc như khoanh giò, hoa cắt sợi để trộn gỏi, bao phấn be bé tách riêng để rắc lên trên cho đẹp, cọng nhị cũng cắt nhỏ nhỏ làm món này món khác, nói chung là không bỏ phần nào. Cắt xong là tay thơm thơm một mùi phượng rất riêng.

Sau trận mưa gió mạnh của một tối tháng 9/2021, cây phượng này bật gốc nhưng đã được trồng lại và khỏe mạnh.

Đang chơi mà đói thì bứt cánh cái của bông phượng, là cánh đặc biệt nhứt, to dày hơn 4 cánh còn lại, có màu đỏ lốm đốm sọc trắng vàng. Cái cánh ấy nhẩn nha nhai sẽ có vị chua chua thanh thanh. Thiệt chớ hồi đó cái gì cũng bỏ vào bụng được, miễn là đỡ đói. Mà thật sự món này ăn được nha. Trong miền Nam, người ta sử dụng cánh hoa phượng làm thành món gỏi hoa phượng rất nổi tiếng, tiếc là tui chưa có lần nào được thử.

Quả phượng chín đập ra, lấy hạt bên trong đem rang có vị bùi, thơm. Ấy là tui nghe người ta nói vậy chớ cái quả mọc ở nơi cao ngất, sao mà hái được. Tui cũng từng định bắt chước nẫu lấy dép ném cho rụng mà sợ mất luôn đôi dép nên thôi.

Trái phượng cứ lủng lẳng từ cuối mùa cũ đến đầu mùa phượng mới.

Lúc đi học, khoái nhứt cái trò tuốt lá phượng tung lên tóc mấy đứa rồi co giò chạy trối chết khi bị nó rượt đánh. Ủa cái lạ, tui thấy lá phượng vương trên tóc lãng mạn quá xá nên mới rắc lên cho đẹp, y như cảnh cô dâu bước tới lễ đài. Tui thì ưng mà nẫu thì chê rác. Bởi vậy, điều mình thích chưa chắc người khác thích. Và ngược lại, điều mình không thích thì cũng đừng làm với người khác – Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân.

Bầu trời qua kẽ lá

Lũ tụi tui còn có cái trò nhặt cánh phượng ép vào vở thành hình con bươm bướm. Chả biết suốt thời đi học tui ép được bao nhiêu con, nhưng con nào sau một thời gian cũng bị ghét bỏ dọn đi, vì nó làm quyển vở mốc xì mốc xịt xung quanh.

Cứ đến mùa phượng, tui lại tăm tia mấy cái nụ béo múp, căng bóng nhưng chưa quá già, rón rén ngó nghiêng xung quanh có ai nhìn không, rồi khẽ khàng đưa tay bứt cái rột, đút túi, đem về nhà. Thiệt ra lâu lâu tui mới làm việc này, mà chỉ làm với cây phượng nào đang sai hoa, để nếu thiếu một hai nụ thì cây vẫn bừng lên đẹp đẽ. Vừa làm vừa trấn an trong đầu là hái về để giữ lại một xíu sự hồn nhiên cho con. Tui tin là ai đã trải qua tuổi thơ dữ đội đều khoái cái trò đá gà bằng nụ phượng. Tách cánh ra, nhẹ nhàng bứt từng vòi nhị trong đó. Có những nhị phượng vểnh cao, ngông ngênh mang bao phấn trên đầu, có những cái cúi mình còng queo, túi phấn cũng nghiêng nghiêng theo. Cầm 2 nhị phượng, móc 2 bao phấn vào nhau. Hai ba, giật, thằng nào bay bao phấn ra trước là thua. Cái trò đơn giản đó mà chơi quài không biết chán. Tui đã dụ dỗ con trai chơi từ hồi vài ba tuổi, đến giờ mười mấy tuổi nó vẫn hỏi, phượng nở rồi, mẹ hái nụ chưa.

Ừ, phượng nở rồi, má hái nụ nhen.

-Việt An-