Mùi tết: Bánh thuẫn

Tháng chạp. Mấy đứa cháu bắt đầu ì xèo bàn tán chuyện làm bánh tết. Nội tủm tỉm cười rồi quày quả lục tìm trong chạn cái khuôn bánh thuẫn, đem rửa sạch sẽ. Chọn ngày chủ nhật, ai nấy đều ở nhà, nội kéo mấy đứa cháu ra trước sân và bắt đầu bày biện đồ nghề đổ bánh.

Ở xứ Nẫu, do giọng địa phương, người ta còn gọi bánh thuẫn là bánh thửng. Có người nói rằng đây là món bánh của Quảng Nam, xuất phát từ khuôn bánh hình bầu dục, còn có tên khác là hình thuẫn, vì vậy mới gọi là bánh thuẫn. Nhưng nội cũng không rõ nguồn gốc thực sự của bánh từ đâu, chỉ biết là đã nhìn bà cố làm từ bé. Sau này, đến lượt sắp nhỏ lại nhìn theo nội học cách làm bánh.

Lựa mớ trứng gà mới đẻ hôm trước, nội giao mấy đứa nhỏ đập vào cái thau sạch. Nội bảo trứng tươi thì bánh mới ngon và thơm. Món này làm từ trứng vịt cũng được, nhưng vì bánh tết làm xong còn cúng ông bà tổ tiên nên chọn trứng gà cho ngon hơn. Đánh trứng gà cho thật bông, rồi từ từ cho đường vào, tiếp tục đánh đều đến khi hỗn hợp bông lên, chuyển thành màu trắng ngà. Bây giờ có máy đánh trứng, hoặc chí ít cũng là cây phới lồng. Còn ngày đó là cây đũa to được chẻ tư ở một đầu, nhét một mẩu gỗ nhỏ vào giữa cho phồng ra rồi buộc túm lại phần đầu đầu đũa thành cây đánh trứng. Đám nhóc lúc đầu còn lau chau đòi làm, một hồi mỏi tay đứa nào cũng giãn ra. Trộn đều bột năng và bột bình tinh rồi đổ vào thau trứng đã đánh bông, khuấy liên tục để hỗn hợp bột quyện hẳn vào nhau. Đánh càng mạnh và đều tay thì lúc đổ bánh mới ngon. Cho thêm vani và bột nở vào và tiếp tục trộn thành một thau bột sánh dẻo, mịn màng, không vón cục là được. Hai nguyên liệu cuối này sẽ giúp bánh thơm hơn và nở đẹp theo hình dạng của khuôn.

Hoàn tất công đoạn chuẩn bị bột là mấy đứa nhỏ cũng đã nhen xong bếp than. Gì chứ việc này thì tụi nó làm được, ngày nào mà chẳng lem luốc vào bếp thổi lửa nấu cơm. Đợi lửa hừng, đặt khuôn lên bếp cho nóng rồi quét một lớp dầu ăn hoặc bơ quanh khuôn để khỏi dính bánh. Khuấy bột thêm một vòng cho đều, nội múc từng thìa bột khéo léo rót đầy vào từng khuôn, đậy nắp lại.

Nắp khuôn bánh thuẫn cũng khá đặc biệt khi được thiết kế như một cái khay úp ngược, bằng phẳng để có thể đặt than lên trên nắp. Như vậy, lửa nóng sẽ bao phủ toàn bộ khuôn, giúp bánh được chín đều.

Chừng cỡ 5 phút mở nắp ra, cẩn thận thì lấy que tăm xiên vào bánh, nếu rút ra mà bột không dính vào tăm nghĩa là bánh đã chín. Nhưng với tay nghề lâu năm, nội chỉ cần nghe mùi thơm, nhìn màu bánh là đã quyết đoán nhấc khuôn xuống, úp ngược và trút bánh ra cái rột. Cái khuôn gang nặng trịch, nóng rẫy, sơ sẩy là bỏng nên chỉ có nội mới làm được khâu cuối này.

Mẻ bánh đầu tiên đương nhiên là dành cho đám cháu đã háo hức từ mấy bữa nay. Cũng may là khuôn có đến 12 bánh nên không đứa nào thiếu phần. Bánh thuẫn ăn nóng hay nguội đều ngon, nhưng hấp dẫn nhất vẫn là bánh mới ra lò, lúc đó mùi thơm bay ngào ngạt, vừa ăn vừa thổi phù phù. Bánh mềm mịn, xốp mà không bở, thoảng hương ngọt dịu của đường, thơm ngậy của trứng và bột, cực kỳ gây kích thích vị giác. Bánh ngon thì phải nở phồng như bông hoa năm cánh, phía trên là màu vàng ươm đẹp mắt, phía dưới vàng nâu như đài hoa bao bọc. Nội bảo, tết đến, không chỉ hoa trên cây mà còn hoa trong bánh nữa nghen con, đứa nào có hoa việc tốt thì tết nội lì xì nhiều hơn.

Còn vài mẻ cuối, nội đem hong trên bếp than liu riu cho tới khi vỏ bánh khô giòn, như vậy bánh sẽ để được lâu hơn. Chờ bánh thật nguội, đem bỏ vào hộp, để dành tới tết.

Bây giờ đám cháu đã lớn, bận rộn với công việc. Cứ cuối năm, lại thèm mùi than ấm áp, mùi bánh thơm lừng, mùi của gia đình quây quần bên nhau – Mùi tết.

-Việt An-