Chuyến đi năm ấy của chúng tôi chỉ dự kiến dừng chân ở một, hai nhà thờ đẹp của Nam Định. Nhưng sự lộng lẫy của kiến trúc giáo đường nơi đây khiến dù chỉ đi ngang qua cũng khó lòng rời mắt. Và nhà thờ Phú Nhai là một trong các điểm đến như vậy. Nơi đây là một trong các nhà thờ nổi tiếng bởi đất Xuân Trường được cho là một trong 3 nơi đầu tiên mà đạo Công giáo du nhập vào Việt Nam.
Chỉ tiếc là bầu trời màu đông năm ấy chuyển màu xám xịt khiến các bức ảnh không thể tươi nét.
Địa chỉ: Làng Phú Nhai, xã Xuân Phương, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Đi dọc theo đường Xuân Phương là sẽ đến thẳng cổng Nhà thờ.
Ngôi giáo đường trải qua nhiều thăng trầm dựng xây
Nhà thờ Phú Nhai có tên chính xác là Tiểu vương cung Thánh đường Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội Phú Nhai, Đền Thánh Phú Nhai. Từ lúc hình thành đến nay, nhà thờ đã trải qua rất nhiều lần xây dựng, sửa chữa.
Nhà thờ Phú Nhai được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1866 dưới thời của linh mục Chính xứ Emmanuel Rianô Hòa. Trước đó, năm 1958 trong giai đoạn cấm đạo gay gắt nhất của nhà Nguyễn, Đức cha Valentinô Berrrio-Ochoa Vinh, Giám mục Bùi Chu (Thánh Tử Đạo năm 1861), cùng với cha Hòa đã khấn xin Đức Mẹ Vô Nhiễm phù hộ, nếu địa phận được bình an thì sẽ nhận Đức Mẹ làm quan thầy và xây một Đền thờ xứng đáng để dâng lên. Năm 1862, dưới sức ép của Pháp, vua Tự Đức phải ký Hòa ước Nhâm Tuất, trong đó có việc bỏ cấm đạo. Vì vậy, 4 năm sau, cha Hòa thực hiện lời hứa; nhà thờ được làm bằng gỗ, lợp mái bổi. Lần thứ hai năm 1881, nhà thờ được xây lại, lợp ngói cùng 2 tháp chuông được xây dựng theo kiến trúc Á Đông. Lần thứ ba năm 1916, xây lại một cách đồ sộ theo kiến trúc Gothic, hoàn thiện năm 1922 nhưng đã bị tàn phá nặng nề trong cơn bão mùa hè tháng 6/1929. Năm 1930, một lần nữa nhà thờ được đề xuất xây dựng lại và hoàn thành, làm lễ cung hiến thánh đường vào lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội ngày 8/12/1933. Đây cũng là nhà thờ lớn nhất Đông Dương lúc này. Sang thế kỷ 21, nhà thờ một lần nữa được trùng tu, tôn tạo từ tháng 3/2003 đến tháng 9/2004. Ngày 12/8/2008 tòa thánh ký sắc lệnh phong Phú Nhai lên tiểu Vương cung thánh đường (Minor Basilica) và là tiểu Vương cung đầu tiên ở miền Bắc.
Góc nhỏ:
- Vương cung thánh đường (tiếng Latin là Basilica) là một danh hiệu tôn vinh đặc biệt mà Giáo hoàng tại tòa thánh Vatican dành cho một số nhà thờ hoặc thánh địa xét theo mức độ cổ kính, tầm quan trọng trong lịch sử, hoặc giá trị tâm linh đối với Giáo hội Công giáo Rôma… Do đó, phần lớn Vương cung thánh đường là nhà thờ chính tòa, nhưng chiều ngược lại thì không hẳn. Vương cung thánh đường được chia thành 2 loại.
- Đại Vương cung thánh đường (Major Basilica): dành cho 4 vương cung thánh đường trực thuộc phủ Giáo hoàng. Bao gồm: 1- Tổng lãnh vương cung thánh đường Thánh Gioan Latêranô: là một nhà thờ chính tòa ở Roma, Ý. Đây còn được xem là “Tổng lãnh vương cung thánh đường” (Archibasilica), là nhà thờ cấp cao nhất của Giáo hội, nhà thờ mẹ của tất cả các nhà thờ Công giáo La Mã trên toàn thế giới. 2- Vương cung thánh đường Thánh Phêrô: là một trong 4 nhà thờ lớn nhất ở Vatican. 3- Vương cung thánh đường Đức Bà Cả: là một đền thờ ở Roma, Ý. 4- Vương cung thánh đường Thánh Phaolô Ngoại thành: là một thánh địa ở Ý.
- Tiểu Vương cung thánh đường (Minor Basilica): Khi một nhà thờ đã được nâng lên danh hiệu tiểu vương cung thánh đường thì được Tòa Thánh trao cho hai biểu trưng của giáo hoàng: một là cái chuông (tintinnabulum) dùng để báo tin khi giáo hoàng hay người thay mặt giáo hoàng đến, hai là cái dù bằng lụa có hai màu vàng, đỏ (conopaeum) dùng để che cho Giáo Hoàng. Việt Nam hiện có 4 tiểu Vương Cung Thánh đường là nhà thờ Đức Bà (Tp.HCM), nhà thờ La Vang (Quảng Trị), nhà thờ Phú Nhai (Nam Định) và nhà thờ Sở Kiện (Hà Nam).
- Đọc thêm: Lạc vào miền cổ tích ở nhà thờ Hưng Nghĩa (Nam Định)
- Nhà thờ đổ Hải Lý – “Trái tim Chúa” bên bờ biển
Kiến trúc nhà thờ Phú Nhai
Mặt tiền nhà thờ quay về hướng tây, nằm trên một mảnh đất hình chữ nhật khá vuông vắn. Bước qua cánh cổng sắt vào khuôn viên nhà thờ, bên phải là tượng đài Thánh Đaminh (Dominic) cao 17m với riêng phần tượng cao 2.3m. Thánh Đaminh đã sáng lập ra dòng Dominico từ thế kỷ 12 và là dòng Công giáo đầu tiên được truyền vào Việt Nam thế kỷ 16. Bên trái là khu tưởng niệm 83 vị thánh tử đạo. Đi qua khu vực này, dọc theo bức tường bao xung quanh khuôn viên là các khối tượng đặt trên bệ xi măng thể hiện 14 chặng đường thánh giá.
Chặng thứ 12: Chúa Giêsu sinh thì trên thánh giá.
Góc nhỏ: Theo bộ sử liệu “Khâm định Việt sử Thông giám cương mục” quyển 33, tờ 5-6 (Quốc sử quán triều Nguyễn soạn thảo giai đoạn 1856-1881) có nhắc đến đạo Gia-tô (phiên âm từ Giêsu), tháng 3 năm Nguyên Hòa thứ nhất (1533) đời vua Lê Trang Tông, có người Tây dương tên I-nê-khu, lén đến truyền đạo Gia-tô ở làng Ninh Cường và Quần Anh, huyện Nam Chân và làng Trà Lũ, huyện Giao Thủy. Ngày nay thuộc 3 huyện Trực Ninh, Hải Hậu và Xuân Trường của tỉnh Nam Ðịnh. Phú Nhai cũng là nơi hình thành giáo họ đầu tiên của Trà Lũ. Nhiều nhà sử học Công giáo đã chọn năm 1533 là năm đầu tiên đón nhận Tin mừng ở Việt Nam, tuy nhiên mốc thời gian và người có tên I-nê-khu vẫn còn nhiều tranh cãi giữa các nhà nghiên cứu.
Mặt tiền nhà thờ.
Nhà nguyện có diện tích 2.160m2, dài 80m, rộng 27m, cao 30m. Bao phủ nhà thờ Phú Nhai là một sự dịu êm bởi tông màu xanh xám chủ đạo với các điểm nhấn trang trí màu trắng và các bức tượng thánh màu vàng óng ả. Khu vực tiền đường có 3 tầng với 2 tháp chuông 2 bên cao 44m, bên trong đặt 4 quả chuông nặng 2 tấn, 1.2 tấn, 6 tạ và 1 tạ. Toàn bộ chuông đều được đúc tại Pháp, riêng quả 2 tấn chỉ dùng trong các dịp đại lễ.
Gác chuông nhìn từ phía sau.
Chỉ riêng mặt tiền này đã thể hiện sự công phu, tỉ mẩn trong từng đường nét trang trí. Các cửa sổ hoa hồng đặc trưng của kiến trúc Gothic, các viên gạch lam hoa thông gió uốn cong theo mái cửa sổ vòm, các cửa sổ lá sách truyền thống của kiến trúc Pháp được sắp đặt một cách hài hòa từ tầng 1 lên đến tầng 3. Dọc theo các cột trụ và dầm ngang là những gờ chỉ đắp nổi, những con tiện lan can với hoa văn cầu kỳ lộng lẫy. Mặt tiền cũng là nơi tập trung tượng thánh, tượng thiên sứ với 17 bức tượng trên cao, 15 bức tượng nhỏ viền theo mái vòm của cổng chính. Còn trên 6 cánh cửa gỗ dẫn vào bên trong giáo đường cũng chạm trổ 6 bức tượng thánh với kích thước lớn. Trên đó còn có những hoa văn gỗ được chạm khắc tinh xảo.
Các bức tường còn lại cũng được trang trí tỉ mỉ, đặc biệt là có sự pha trộn giữa kiến trúc Gothic với dấu ấn văn hóa Việt Nam.
Những cửa sổ kéo dài gần sát mặt đất.
Nếu bên ngoài nhà thờ là sự nhã nhặn thì bên trong nhà thờ là sự sang trọng với tông màu vàng quyền quý. Ngước nhìn lên cao là mái vòm đặc trưng của các nhà thờ Gothic. Với Phú Nhai, mái vòm làm theo kiểu rib vault, là kiểu vòm có gân hình thành bởi 2 hoặc 3 vòm thùng giao vuông góc với nhau. Cách này giúp phân phối trọng lực xuống các trụ nhà, tạo ra một không gian rộng lớn mà không cần xây quá nhiều tường đỡ. Đồng thời nó còn tạo nét kiến trúc duyên dáng, mềm mại cho công trình. Mái vòm màu vàng với các đường gân màu trắng nối dài xuống các trụ trong giáo đường, tạo thành một sự liền mạch. Giữa mỗi cặp trụ là bức tường được thiết kế hình mái vòm nhọn cùng các bức tượng thánh đặt trong khung thiết kế một cách cẩn thận.
Gian cung thánh ngoài tượng Chúa Giesu trên cây thánh giá ở vị trí cao nhất, bên dưới còn có tượng Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, Đức Cha Giuse và Đức Mẹ Maria được điêu khắc tỉ mỉ.
Bàn thờ cung thánh cũng được thiết kế cầu kỳ.
Khu vực dành cho ca đoàn
- Đọc thêm: Ai về cầu ngói chợ Lương (Nam Định)
- Bún sung thành Nam
- Điểm danh bánh bèo các vùng miền trên bản đồ ẩm thực Việt
-Việt An-
Vui lòng trích nguồn: "An Hằng's blog" khi đăng lại bài của blog này. Cảm ơn các bạn! |