Cây sầm

Bạn đã từng gặp những loài hoa quen thuộc như kèn hồng, hoa sứ, chò nâu… trong những bài viết trước, và giờ là một em xinh xẻo có nhiều người muốn theo nè. Tèn tén ten, HOA SẦM.

Cây sầm còn được gọi là Sầm ngọt; tên khoa học là Memecylon edule Roxb. (M. umbellatum Burm.), thuộc họ Mua – Melastomataceae. Đây là dạng cây bụi hoặc gỗ nhỏ, cành nhánh khá nhiều và nhỏ. Lá hình trái xoan – bầu dục, phần gần cuống hơi tròn và thuôn nhọn ở phần đầu. Phần gân lá nổi khá rõ, kể cả các gân phụ.

Tên cây thì có vẻ nặng nề nhưng hoa lại cực kỳ dễ thương, và quả thật nó đã đâm sầm vào tim tui ngay từ lần đầu thấy ẻm. Khi còn là nụ, phần cánh bên ngoài bông hoa có màu hồng nhạt, phơn phớt xanh. Đến khi nở ra, màu hồng đi đâu mất, thay vào đó là một lớp trắng ngà loang xanh. Bên trong lớp cánh mỏng manh là những cái vòi xíu xiu nở tung xòe như một bông pháo hoa mi ni, lại nhang nhác hồng tú cầu phiên bản màu xanh. Đầu các vòi đính bao phấn xanh điểm thêm chút trắng. Màu xanh chính là nét độc đáo của loài hoa này. Trước đây tui đã thấy hoa móng cọp xanh ngọc, hoa đậu biếc xanh mực viết, hoa lá gan xanh biếc, hoa thanh xà, hoa thanh tú xanh phớt dịu dàng, nhưng lần đầu thấy một bông hoa sầm đặc biệt như vậy. Trông xa là một màu xanh lơ bao phủ, mà đến gần thì có nơi là một cụm xanh ngắt, có nơi xanh hơi ngả sang tím, xen kẽ là vài chấm hồng và trắng.

Quả sầm be bé, hình cầu màu vàng, mang theo đài hoa và có chứa hạt bên trong. Nghe bảo quả ăn được nhưng tui chưa dám thử.

Ở Ấn Độ, người ta đã sử dụng lá sắc uống trị bệnh lậu và bệnh bạch đới; chất chiết xuất từ lá còn dùng để trị viêm kết mạc. Vỏ cây dùng sắc nước uống trị rối loạn kinh nguyệt. Ở Campuchia, các lá non dùng đắp trĩ, nước sắc lá, hoa và quả dùng ngoài trị bệnh nấm. Ở Việt Nam thường dùng vỏ chữa sốt, sốt rét; lá dùng chữa rắn cắn và chữa đau mắt. Đoạn này là tui học hỏi từ các nguồn giới thiệu cây thuốc chớ tui hỏng biết đâu.

Trong chuyến đi Phù Mỹ hồi đầu hè 2021, tui phát hiện em sầm này mọc dại bên đường. Tui cực kỳ ấn tượng chuyến đi này vì biết được tới 3 loài cây hồi giờ chưa biết. Ngày nào đó, bạn cũng xách xe lên và đi, sẽ thấy nhiều điều thú vị lắm đấy.

– Việt An –