Đóng cửa chính phủ Mỹ

Khác với nhiều quốc gia lựa chọn năm tài khóa bắt đầu từ ngày 1/1 thì Mỹ lại bắt đầu từ ngày 1/10 hàng năm. Vì thế cứ đến dịp này, vấn đề dự toán ngân sách lại được đưa ra bàn thảo; cùng với đó là câu chuyện về nguy cơ đóng cửa chính phủ. Điều đó là gì và có tác động như thế nào đến hoạt động tài chính công cũng như nền kinh tế vĩ mô?

Đóng cửa chính phủ (government shutdown)

Điều này không đồng nghĩa với việc chính phủ ngưng hoạt động, giải tán bộ máy lãnh đạo. Thay vào đó, nói một cách dễ hiểu nhất là “đóng cửa, miễn tiếp khách”. Đóng cửa chính phủ nghĩa là chính phủ sẽ tạm dừng cung cấp một số dịch vụ công cho xã hội. Nguyên nhân chính là do Nghị viện Hoa Kì (Hạ viện hoặc Thượng viện) không phê duyệt ngân sách cho năm tài khóa tiếp theo. Sâu xa hơn là vì bất đồng giữa lưỡng viện (nắm quyền lập pháp) với Tổng thống (nắm quyền hành pháp). Có thể họ cho rằng chính sách của chính phủ đang tồn tại những trục trặc, dẫn đến việc phân bổ ngân sách không hiệu quả, cần phải cân nhắc lại kỹ càng bản dự toán trước khi đưa vào thực hiện. Hoặc đôi khi nguồn gốc câu chuyện đến từ sự mâu thuẫn chính trị giữa các đảng phái với nhau.

Tuy nhiên dù lý do gì đi nữa thì thực tế rõ ràng rằng không có tiền thì chính phủ không hoạt động được nên buộc phải tạm dừng trả lương cho viên chức, cắt một số khoản chi phí không thiết yếu.

Thật ra trong câu chuyện này “chưa biết mèo nào cắn mỉu nào”. Nghị viện gây sức ép bằng quyết định tài chính để chính phủ phải thay đổi chính sách công của mình; thì chính phủ trả đũa bằng cách “đóng cửa” để đối phó, buộc Nghị viện phải chấp nhận bản dự toán của mình.

Nhìn lại những lần đóng cửa chính phủ Mỹ

Tính từ lần đầu tiên năm 1976, đến nay Mỹ đã có 21 lần đóng cửa chính phủ.

Hệ quả của việc đóng cửa chính phủ Mỹ

Việc đóng cửa chính phủ đồng nghĩa với một số cơ quan liên bang ngưng hoạt động, hạn chế các dịch vụ công, người lao động tạm nghỉ việc mà không được trả lương. Cho dù chính phủ chỉ tạm dừng một số hoạt động không thật sự gấp gáp và thiết yếu, tuy nhiên trong một bộ máy đang vận hành, sự bất động của bất kỳ khâu nào cũng có thể gây ra hiệu ứng dây chuyền, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.

Chẳng hạn Cơ quan thống kê ngừng công bố dữ liệu khiến các nhà đầu tư cũng như các nhà hoạch định, nhà phân tích chính sách thiếu hụt cơ sở để đưa ra các quyết định của mình. Các gói cho vay hỗ trợ doanh nghiệp hoặc một số đối tượng trong xã hội cũng tạm dừng, và đương nhiên doanh nghiệp mà “hắt hơi” thì một loạt người lao động, cơ quan thuế cũng như nền kinh tế sẽ “sổ mũi” ngay lập tức. Sự thiếu hụt nhân viên khiến nhiều khâu bị ách tắc, công việc không thể xử lý kịp tiến độ. Nhiều hồ sơ tại toàn án tạm gác lại; nhân viên nhà ga, sân bay bị thu hẹp; một số dự án cơ sở hạ tầng bị chậm trễ… Về mặt xã hội, các cơ quan đăng ký kết hôn đóng cửa, các hoạt động phúc lợi xã hội bị tạm dừng…

Vì sao chính phủ các nước khác không đóng cửa?

Đơn giản là vì các nước khác không làm mình làm mẩy như chính phủ Mỹ. Họ tiếp tục cầm cự việc vận hành bộ máy nhà nước với mức ngân sách của năm trước (Đức, Hàn Quốc) hoặc tổ chức bầu cử lập chính phủ mới để có thể dễ dàng hơn trong việc thông qua ngân sách hàng năm (Anh)…

Chẳng hạn ở Đức, nếu cơ quan lập pháp không phê duyệt ngân sách trước khi bắt đầu năm tài khóa mới, thì chính phủ sẽ sử dụng nguồn kinh phí ở mức của năm trước để duy trì hoạt động, thực hiện tiếp các dự án xây dựng, phúc lợi xã hội… Nếu nguồn thu thuế và dự trữ vẫn không đủ trang trải, chính phủ có thể vay 25% ngân sách của năm trước để tiến hành. Tương tự, Hàn Quốc sử dụng ngân sách tạm thời (tuân theo ngân sách của năm trước) để duy trì và quản lý hoạt động trong thời gian chờ đợi ngân sách mới được ban hành.

Trong khi đó, nước Anh phản ứng với việc không thông qua ngân sách bằng cách bỏ phiếu bất tín nhiệm rồi tiến hành bầu cử. Chính phủ mới sẽ có nhiệm vụ thông qua kế hoạch ngân sách mới.

-Việt An-

Vui lòng trích nguồn: "An Hằng's blog" khi đăng lại bài của blog này. Cảm ơn các bạn!

2 comments

  1. Bài viết hấp dẫn, chỉ rõ nguyên nhân Mỹ đóng cửa. Và thực chất là một chính sách công.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *