Dưới cây táo gai

Những ngày cuối thu, trời chuyển sang đông, vùng cao Tây Bắc lại xuất hiện những đốm táo gai đỏ, nổi bật giữa làn sương mờ. Màu sắc đầy hấp dẫn ấy là từ những chùm quả chín mọng lúc lỉu trên cây. Nhìn từ xa hay zoom cận cảnh, táo gai đều có vẻ cuốn hút riêng. Vì vậy, từ một loài cây mọc hoang giữa núi rừng, ẻm đã được đưa về đồng bằng, thuần hóa thành cây bonsai (Riêng cái đoạn ồ ạt chặt cây rừng về bán thì tui không ưng nhen).

Tui bị rung rinh ngay lập tức trước những hạt mưa long lanh trĩu nặng trên quả như thế này.

Cây táo gai với người bản địa còn gọi là Táo chua chát . Tên khoa học là Pyracantha coccinea, thuộc họ Hoa hồng (Rosaceae). Trong đó, Pyracantha có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, pyr nghĩa là lửa và akantha nghĩa là gai. Đúng như tên gọi, thân cành của cây có nhiều gai và quả lại đỏ tươi như lửa. Còn từ coccinea xuất phát từ tiếng Latin coccineus nghĩa là đỏ tươi.

Ngoài ra có một loại Táo gai khác, còn gọi là Táo mèo, Sơn tra nhưng không giống cây táo gai kể trên. Cây sơn tra có 2 loại là Bắc sơn tra (Crataegus pinnatifida) và Nam sơn tra (Crataegus cuneata), cũng thuộc họ Hoa hồng. Tuy nhiên lá cây có răng cưa chứ không giống như cây táo gai Pyracantha coccinea. Nhưng trong bài này chỉ tập trung nói về cây táo gai lá thẳng thôi nha.

Cây táo gai được xếp vào loại cây bụi nhưng có thể cao đến 3m, thường mọc thẳng đứng và cứng. Tuy nhiên vẫn có thể uốn cong vào giàn cây hoặc tạo dáng bonsai như ý muốn. Những thân cành mảnh mai nhưng vươn loằng ngoằng, đan rối rít vào nhau.

Thân nhẵn bóng, nâu đỏ cùng nhiều chiếc gai dài, sắc nhọn.

Đôi khi, các cây lâu năm ở vùng cao bị lớp địa y bám vào khiến thân chuyển màu xanh mốc.

Lá màu xanh đậm, hình elip dài, tròn ở đầu và hẹp gần về phía cuống.

Tầm tháng 3, những cụm hoa bắt đầu bung nở. Mùa hoa kéo dài từ cuối xuân đến đầu hè,  rất lâu tàn. Năm cánh hoa trắng xóa, bầu bĩnh như gương mặt người thiếu nữ, cùng với những sợi nhị mảnh vươn dài.

Giọt sương trên lớp mạng nhện.

Hết hè, khoảng tháng 8, cây đơm quả. Quả táo gai mọc thành chùm, là loại quả mọng, tròn lủm, chỉ cỡ đầu đũa. Đầu quả vẫn còn lưu lại dấu vết của 5 đài hoa, trông giống như quả lựu phiên bản tí hon. Đến cuối tháng 10, sang tháng 11, quả chín, chuyển từ màu xanh sang đỏ tươi. Mùa quả cũng kéo dài nên sang tháng 12 vẫn có thể ngắm nhìn những chùm đỏ mọng quyến rũ này. Sắc màu sặc sỡ này cực kỳ thu hút chim chóc, nên đây cũng là cách phát tán hạt táo gai đến nhiều nơi. Tuy nhiên, chim thích không có nghĩa là người cũng mê nha, vì vị của nó hơi nhạt. Chắc có lẽ vì vậy nó mới có tên khác là cây Chua chát. Tất nhiên tui đã hỏi người dân ở đó rồi mới thử chứ không dám ăn bậy à.

-Việt An-